Οικοκτονία και αντίσταση στην Γάζα

Ως Παλαιστίνιος επιστήμονας και οικολόγος με βαθιές ρίζες στα τοπία και τις κοινότητες της Παλαιστίνης, γίνομαι μάρτυρας μιας καταστροφικής εξέλιξης—μιας συστηματικής επίθεσης στα οικοσυστήματα, τα μέσα διαβίωσης και την επιβίωσή μας.  Αυτή η επίθεση δεν είναι παράπλευρες απώλειες σε μια σύγκρουση· είναι οικοκτονία. Ο όρος «οικοκτονία» αναφέρεται σε σοβαρή, εκτεταμένη και μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική καταστροφή που υπονομεύει την ικανότητα των κατοίκων να απολαμβάνουν και να διατηρούν τη ζωή. 

Πείνα

Παρόλο που το Άρθρο 8(2)(β)(iv) του Καταστατικού της Ρώμης αναγνωρίζει την περιβαλλοντική ζημία σε καιρό πολέμου ως έγκλημα πολέμου, αυτό το όριο σπάνια έχει επιτευχθεί ή χρησιμοποιηθεί στην πράξη.  Οι υποστηρικτές ζητούν τώρα την αναγνώριση της οικοκτονίας ως το «πέμπτο διεθνές έγκλημα κατά της ειρήνης», ώστε οι δράστες να λογοδοτήσουν τόσο σε πολεμικό όσο και σε ειρηνικό πλαίσιο. 

Στην Παλαιστίνη, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος δεν είναι τυχαία—είναι σκόπιμη, παρατεταμένη και στοχεύει στη διάσπαση του οικο-σουμούντ (οικολογικής σταθερότητας) του παλαιστινιακού λαού. Από τον Οκτώβριο του 2023, το περιβάλλον της Γάζας έχει υποστεί σχεδόν αδιανόητη καταστροφή. Η επίθεση του Ισραήλ σε γεωργικές εκτάσεις, συστήματα ύδρευσης και υποδομές επισπεύδει τον λιμό, την περιβαλλοντική κατάρρευση και τον εκτοπισμό – πράξεις που αντηχούν βαθιά στις νομικές και ηθικές διαστάσεις της οικοκτονίας.

Η εργασία με την τηλεπισκόπηση δείχνει ότι το 64 έως 94%, ανάλογα με την περιοχή, της δενδροκάλυψης της Γάζας αποδεκατίστηκε μόλις τους πρώτους 12 μήνες.

Οικοσύστημα

Οι κρίσιμες υποδομές έχουν καταρρεύσει: η διάθεση αποβλήτων, τα συστήματα αποχέτευσης, οι μονάδες επεξεργασίας νερού και τα ενεργειακά δίκτυα είναι εκτός λειτουργίας, απελευθερώνοντας 100.000 κυβικά μέτρα ακατέργαστων λυμάτων καθημερινά στη θάλασσα.

Τα συντρίμμια από τους βομβαρδισμούς —που εκτιμώνται σε έως και 50 εκατομμύρια τόνους μέχρι τα μέσα του 2024— ρίχνουν τοξίνες (αμίαντο, βαρέα μέταλλα) στο έδαφος, τα υπόγεια ύδατα και τον αέρα, μολύνοντας τα πάντα.

Η καταστροφή των γεωργικών προϊόντων είναι συστηματική. Η Forensic Architecture επιβεβαιώνει στοχευμένες επιθέσεις σε οπωρώνες και θερμοκήπια. Στην Ανατολική Τζαμπαλίγια, ολόκληρες οικογενειακές αγροικίες ισοπεδώθηκαν για στρατιωτικούς δρόμους πρόσβασης. 

Διεθνείς φορείς επιβεβαιώνουν την κλίμακα αυτής της καταστροφής. Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Παλαιστίνης στην Ολλανδία κήρυξε επίσημα την οικολογική καταστροφή της Γάζας ως οικοκτονία, σημειώνοντας ότι λιγότερο από το πέντε τοις εκατό των γεωργικών εκτάσεων παραμένουν καλλιεργήσιμες. Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΟΗΕ και η ΕΕ προειδοποιούν για περιβαλλοντικές ζημιές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων και μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του οικοσυστήματος.

Ο πόλεμος δεν είναι μόνο ανθρώπινη βία – είναι και κλιματική βία. Μόνο στις πρώτες 120 ημέρες, η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ παρήγαγε πάνω από 652.000 μετρικούς τόνους CO₂e. Η ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων κτιρίων της Γάζας θα εκπέμψει 60 εκατομμύρια τόνους CO₂e, περίπου ισοδύναμο με τις ετήσιες εκπομπές της Σουηδίας ή της Πορτογαλίας.

Δικαιοσύνη

Εν τω μεταξύ, η βαθιά ευαλωτότητα της Παλαιστίνης στην κλιματική αλλαγή τέμνεται τραγικά με τη συνεχιζόμενη καταστροφή. Βιώνουμε αυξανόμενη ζέστη και αυξημένη ξηρασία: φέτος δεχθήκαμε λιγότερο από το 40% του ετήσιου μέσου όρου των τελευταίων 40 ετών.

Στην COP29, παλαιστινιακές φωνές κατήγγειλαν την υποκρισία των παγκόσμιων συζητήσεων για το κλίμα που αγνοούν την οικοκτονία που εκτυλίσσεται στη Γάζα, απαιτώντας συλλογική κλιματική δικαιοσύνη και αποεπένδυση από τα ενεργειακά συστήματα που τροφοδοτούν την κατοχή.

Πέρα από τις βόμβες, υπάρχει αργή, δομική βία – νεοαποικιακή δάσωση ξένων ειδών, χειραγώγηση των υδάτινων πόρων, ψεκασμός γεωργικών τοξινών στη Γάζα, σκόπιμη άρνηση της επισιτιστικής κυριαρχίας και ξερίζωμα ελαιόδεντρων για την εξάλειψη των πολιτιστικών δεσμών με τη γη. 

Τέτοιες πράξεις, που έχουν σχεδιαστεί για να υποσιτίσουν και να εκτοπίσουν, τέμνονται νομικά με τους ορισμούς της γενοκτονίας και της οικοκτονίας. Αλλά παρά την αδιάκοπη καταστροφή, οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να αντιστέκονται στην οικοκτονία μέσω δικτυωμένης οικολογικής αλληλεγγύης.

Το Δίκτυο Παλαιστινιακών Περιβαλλοντικών ΜΚΟ (PNGON), μια ομπρέλα από πάνω από είκοσι οργανισμούς, συντονίζει τις προσπάθειες για βιώσιμη γεωργία, διατήρηση των υδάτων, προστασία της βιοποικιλότητας και περιβαλλοντική δικαιοσύνη που συνδέονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ευθύνη

Μέσω του eco-sumud, οι κοινότητες διατηρούν παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές όπως η διατήρηση του εδάφους και του νερού στο Μπαλί, ακόμη και υπό συνθήκες πολιορκίας.

Η Forensic Architecture, το Al Mezan, το Law for Palestine και ακαδημαϊκά ιδρύματα καταγράφουν την περιβαλλοντική ζημία, δημιουργώντας φακέλους για διεθνή νομική λογοδοσία.

Η διακρατική οικολογική αλληλεγγύη είναι ζωτικής σημασίας: ομάδες όπως η EcoPeace Middle East εργάζονται σε ισραηλινά, παλαιστινιακά και ιορδανικά όρια σε κοινές πρωτοβουλίες οικοδόμησης ειρήνης για το νερό και το περιβάλλον.

Το Παλαιστινιακό Ινστιτούτο για τη Βιοποικιλότητα και τη Βιωσιμότητα στο Πανεπιστήμιο της Βηθλεέμ (palestinenature.org) πρωτοπορεί στην έρευνα, την εκπαίδευση, τη διατήρηση και την κοινωνική προσφορά σε τομείς περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.

Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή: σε παγκόσμιο επίπεδο, η οικοκτονία αποκτά νομική ισχύ ως πιθανό έγκλημα βάσει του διεθνούς δικαίου. Η παλαιστινιακή οικοκτονία πρέπει να αποτελέσει το πεδίο αποδεικτικών στοιχείων για την καταλογισμό ευθυνών.

Απαιτούμενες ενέργειες

1. Τεκμηρίωση, Διερεύνηση, Δίωξη : Χρησιμοποιήστε ερευνητικά στοιχεία από ακαδημαϊκή έρευνα και από την Forensic Architecture, το UNEP, το Al Mezan, το Law for Palestine και άλλους φορείς για να ενεργοποιήσετε τις έρευνες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και του Διεθνούς Δικαστηρίου Χάγης τόσο στο πλαίσιο εγκλημάτων πολέμου όσο και στο πλαίσιο αναδυόμενων οικοκτόνων.
2. Πράσινη ανασυγκρότηση : Ανασυγκρότηση με οικολογική δικαιοσύνη—συστήματα καθαρού νερού, βιώσιμη ενέργεια, αποκατάσταση οικοτόπων—όχι τσιμέντο και συντρίμμια που επιβαρύνουν το κλίμα.
3. Διεθνής αλληλεγγύη : Πίεση για εμπάργκο καυσίμων και όπλων στο Ισραήλ· απαίτηση χρηματοδότησης για το κλίμα που περιλαμβάνει την ανοικοδόμηση, την αποκατάσταση οικοσυστημάτων και τη δικαιοσύνη για τους Παλαιστίνιους.
4. Προστατέψτε το eco-sumud : Υποστηρίξτε τη βιώσιμη γεωργία με επικεφαλής την κοινότητα, την εξοικονόμηση σπόρων, τη συγκομιδή νερού και την αναβίωση της βιοποικιλότητας ως πράξεις αντίστασης.
5. Προώθηση της νομικής αναγνώρισης : Υποστηρίξτε την οικοκτονία ως το πέμπτο έγκλημα στο Καταστατικό της Ρώμης, ώστε η περιβαλλοντική γενοκτονία να βρει νομική αποκατάσταση—ξεκινώντας από τη Γάζα.

Ως Παλαιστίνιοι, ο αγώνας μας είναι υπαρξιακός και οικολογικός. Η οικοκτονία είναι ένα ακόμη μέτωπο της αποικιακής βίας στο οποίο αντιστεκόμαστε. 

Αλλά αντιστεκόμενοι, όχι μόνο υπερασπιζόμαστε τη ζωή στη γη — επιβεβαιώνουμε το δικαίωμά μας σε ένα μέλλον, σε οικοσυστήματα που στηρίζουν τον πολιτισμό και την επιβίωση.

Αυτό το άρθρο αποτελεί ταυτόχρονα μια μαρτυρία και ένα κάλεσμα: προς τους ριζοσπαστικούς οικολόγους, τους ακτιβιστές για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, τους υπερασπιστές του διεθνούς δικαίου και τα παγκόσμια δίκτυα αλληλεγγύης: Σταθείτε στο πλευρό της Παλαιστίνης όχι μόνο με λόγια, αλλά και με έργα: κατά της οικοκτονίας, για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, για την απελευθέρωση.

Αυτός ο Συγγραφέας

Ο Μαζίν Κουμσίγιε είναι η ιδρυτής  και διευθύντης του Παλαιστινιακού Ινστιτούτου για τη Βιοποικιλότητα και τη Βιωσιμότητα, στο Πανεπιστήμιο Βηθλεέμ, στη Βηθλεέμ της Παλαιστίνης.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε μέσω του Ταμείου Συγγραφέων Οικολόγων. Ζητάμε από τους αναγνώστες μας να κάνουν δωρεές για να πληρώσουμε ορισμένους συγγραφείς με 250 λίρες για το έργο τους. Παρακαλούμε κάντε μια δωρεά τώρα . Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το ταμείο και να υποβάλετε αίτηση στον ιστότοπό μας .

Πηγη: The Ecologist

Δείτε και αυτά:

Τεράστια αγροτική καταστροφή στη Γάζα

Η Οικοκτονία της Παλαιστίνης: μία άλλη όψη του πολέμου

Οικοκτονία ίσον έγκλημα πολέμου