Περισσότερο από κάθε άλλη φορά οι επιστήμονες εξεπλάγησαν από την εξυπνάδα των κορακιών, καθώς με νέα πειράματα -που δικαιώνουν πλήρως τον Αίσωπο για την ευφυΐα που τους απέδιδε στους μύθους του- απέδειξαν ότι τα πανέξυπνα πουλιά μπορούν να φτιάχνουν σύνθετα εργαλεία, τελείως μόνα τους και χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση από τους ανθρώπους.
Των Γ. Κολέμπα – Γ. Μπίλλα *
Επιμέλεια: Γιώργος Μεριζιώτης
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
{…} Ο καπιταλισμός, πριν φανερώσει τα αδιέξοδά του, κατέστρεψε τον ψυχισμό των ανθρώπων, διαμόρφωσε έναν ανθρωπολογικό τύπο μοναχικό, νευρωτικό, αγχώδη, φοβικό και φοβισμένο, ανταγωνιστικό, επιθετικό, ενεργοβόρο, καριερίστα και αμοραλιστή, κάτοικο του «εγώ» και όχι του «εμείς». Ακόμα και σήμερα ο άνθρωπος αυτός διατηρεί την ψευδαίσθηση της ατομικής διαφυγής. Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής και της αλλοτρίωσης είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε.
Είναι ανάγκη να υιοθετήσουμε άλλα νοήματα, άλλες σημασίες και άλλα προτάγματα στη ζωή μας, με τα οποία θα αξίζει να ζει κανείς σήμερα και όχι να περιμένει την έφοδο στα «χειμερινά ανάκτορα». Διότι ο άνθρωπος, εκτός από κοινωνική κατασκευή, είναι ταυτόχρονα και δημιουργός της ζωής του.
Του Τάκη Φωτόπουλου *
Wassily Kandinsky «Soft Hard» – 1927
Σύνοψη
Η αντίληψη, η οποία επικράτησε στη Δύση από τον καιρό του Διαφωτισμού κατά το 18ο αιώνα, ότι η επιστήμη και η τεχνολογία επιτρέπουν τον ανθρώπινο έλεγχο της φύσης, σε μια αέναη διαδικασία προόδου και χειραφέτησης, έχει τεθεί σε σοβαρή δοκιμασία τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια. Αντικείμενο αμφισβήτησης έγινε όχι μόνο η αντικειμενικότητα και ουδετερότητα της επιστήμης αλλά, επίσης, η αυτονομία της τεχνολογίας. Εν τούτοις. ένα ακόμη σοβαρότερο θέμα που έχει τεθεί αφορά το δημοκρατικό χαρακτήρα της σημερινής επιστήμης και τεχνολογίας, της τεχνοεπιστήμης.
Επιμέλεια /σχολιασμός: Γιώργος Μεριζιώτης
Η 4η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ζώων (*)
Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων καθιερώθηκε το 1931 σ’ ένα συνέδριο περιβαλλοντιστών στη Φλωρεντία, ως ένας τρόπος για την ευαισθητοποίηση κοινού και ειδικών για τα υπό εξαφάνιση ζώα. Από τότε, η θεματολογία διευρύνθηκε και περιλαμβάνει όλα τα είδη του ζωικού κόσμου .
Οι άνθρωποι νομίζουν ότι απλώς προσπαθώ να φροντίσω όμορφα, χνουδωτά ζωάκια. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι σταματήσω την αυτοκτονία του ανθρώπινου γένους», έλεγε για την κρίση της εξαφάνισης των ειδών, ο γνωστός περιβαλλοντολόγος του κινήματος της διατήρησης της άγριας ζωής Τζέραλντ Ντουρέλ. Τώρα αυτή η κρίση είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όχι απλά προ των πυλών αλλά σε πλήρη εξέλιξη. Οδεύουμε προς έναν πλανήτη χωρίς ζώα. Και δυστυχώς ο άνθρωπος ξεχνά ότι είναι ένα από αυτά.
Είναι το νέο όνομα μίας νέας γεωλογικής περιόδου, η οποία ορίζεται από την επίδραση του ανθρώπου στον πλανήτη. Ένα σημάδι που θα παραμείνει στο γεωλογικό αρχείο της Γης πολύ καιρό μετά την κατάρρευση των πόλεων μας…
Οι προσπάθειες οριοθέτησης της περιόδου που σηματοδοτεί η παρουσία και η δραστηριότητα του ανθρώπου πυροδότησαν έναν έντονο επιστημονικό διάλογο μεταξύ γεωλόγων και περιβαλλοντολόγων.
Σχόλιο επιμέλεια:Γιώργος Μεριζιώτης
Σχόλιο
Παγκόσμια κατακραυγή έχει ξεσπάσει για την εκτέλεση του πιο διάσημου λιονταριού της Ζιμπάμπουε, του 13χρονου Σέσιλ.Ο Σέσιλ, ο οποίος είχε γίνει διάσημος για τις μαύρες λεπτομέρειες της χαίτης του, ζούσε στο Εθνικό Πάρκο της Ζιμπάμπουε , όπου το κυνήγι απαγορεύεται και αποτελούσε πόλο έλξης για τους επισκέπτες της περιοχής.
Η Γη είναι το μόνο μέρος που γνωρίζουμε όπου υπάρχει ζωή. Συχνά λέμε πως η ζωή του πλανήτη, σχηματίζει την «Βιόσφαιρα». Η βιόσφαιρα εκτιμάται πως άρχισε να εξελίσσεται πριν 3.5 δισεκατομμύρια (3.5×109) χρόνια. Η βιόσφαιρα μπορεί να ταξινομηθεί σύμφωνα με ζώνες γεωγραφικού πλάτους που περιέχουν σχετιζόμενη χλωρίδα και πανίδα. Οι πολικές ζώνες είναι αραιές σε ζωή ενώ αντίθετα, η περισσότερη γνωστή ζωή βρίσκεται στον Ισημερινό.
Η βιόσφαιρα είναι το εξωτερικό περίβλημα του πλανήτη – περιλαμβάνει τον αέρα, το έδαφος, τo οικολογικό σύστημα που ενσωματώνει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς και τις μεταξύ τους σχέσεις, περιλαμβανόμενης της αλληλεπίδρασης τους με τα στοιχεία της λιθόσφαιρας (πετρώματα), της υδρόσφαιρας (νερό), και της ατμόσφαιρας (αέρας). Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης, στον οποίο γνωρίζουμε την ύπαρξη ζωής. Η εξέλιξη της βιόσφαιρας θεωρείται μια διαδικασία βιογένεσης ή βιο-ποίησης (biopoesis), που ξεκίνησε τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Ο όρος «βιόσφαιρα» επινοήθηκε από το γεωλόγο Εντουάρ Συές (Eduard Suess) το 1875. Η αρχική σκέψη, δηλαδή, είχε γεωλογική προέλευση και ήταν ενδεικτική της επίδρασης του Δαρβίνου στις επιστήμες της γης. Η οικολογική έννοια της βιόσφαιρας δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1920 (δείτε Vladimir I. Vernadsky), πριν την εισαγωγή του όρου «οικοσύστημα» το 1935 από τον Σερ Άρθρουρ Τάνσλεϊ (Sir Arthur Tansley) (δείτε Ιστορία της οικολογίας). Ο Vernadsky ερμήνευσε την οικολογία σαν την επιστήμη της βιόσφαιρας. Η βιόσφαιρα είναι βασική αρχή στην αστρονομία, τη γεωφυσική, τη μετεωρολογία, τη βιογεωγραφία, την εξέλιξη, τη γεωλογία, τη γεωχημεία, και όλες τις επιστήμες που αφορούν τη γη και τη ζωή.
Μερικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν τη λέξη βιόσφαιρα με διαφορετική έννοια. Για παράδειγμα, οι γεωχημικοί ερμηνεύουν τη βιόσφαιρα σαν ένα σύνολο ζωντανών οργανισμών (η «βιομάζα» ή «biota», όπως αναφέρεται από βιολόγους και οικολόγους). Υπό αυτή την έννοια, η βιόσφαιρα είναι ένα από τα τέσσερα συστατικά του γεωχημικού μοντέλου, τα υπόλοιπα τρία είναι η λιθόσφαιρα, η υδρόσφαιρα και η ατμόσφαιρα. Η έννοια που χρησιμοποιείται από τους γεωχημικούς είναι το συμπέρασμα της εξειδίκευσης στην σύγχρονη επιστήμη. Μερικοί προτιμούν τη λέξη οικόσφαιρα, που επινοήθηκε τη δεκαετία του 1960, ως περιγραφή των βιολογικών και φυσικών χαρακτηριστικών του πλανήτη.
Ένας άλλος ορισμός της βιόσφαιρας:
Το μέρος της γήινης σφαίρας όπου οι συνθήκες (κλίμα, διατροφή, περιβάλλον) επιτρέπουν την ανάπτυξη της ζωής. Από τον ορισμό της βιόσφαιρας καταλαβαίνουμε ότι δεν πρόκειται ούτε για ομοιόμορφο και συνεχόμενο σύνολο (π.χ. λιθόσφαιρα, τροπόσφαιρα, στρατόσφαιρα κ.λ.π.), ούτε για συγκεκριμένο σφαιρικό σώμα. Ο όρος βιόσφαιρα σημαίνει το σύνολο των περιοχών της Γης (και όλων των ουράνιων σωμάτων) όπου οι συνθήκες είναι τέτοιες, ώστε να μπορεί να ζήσει (βιώσει) ένας οργανισμός (φυτικός ή ζωικός).
Για τη Γη συγκεκριμένα τα όρια των περιοχών αυτών είναι:
1) Περίπου 8 – 10 χλμ. ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (δηλ. μέσα στην ατμόσφαιρα και γύρω απ` τη Γη).
2) Περίπου 1.000 μ. κάτω από την επιφάνεια της ξηράς (δηλ. μέσα στη λιθόσφαιρα)
3) Περίπου 5 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (μέσα στη θάλασσα).
