Αναρχισμός και Ιμπεριαλισμός

Πρόλογος / επιμέλεια δημοσίευσης: Γιώργος Μεριζιώτης

Πρόλογος

Με αφορμή την συζήτηση αν οι αναρχικοί πρέπει να ασχολούνται με τον ιμπεριαλισμό και ως έννοια και ως πράξη εναντίωσης, δημοσιεύω το κεφάλαιο με τίτλο «Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός» σε τέσσερα μέρη από το πολύ σημαντικό βιβλίο ΜΑΥΡΗ ΦΛΟΓΑ (υπό έκδοση), οι συγγραφείς του είναι ο Lucien van der Walt και ο Michael Schmidt. (1)

Πολλοί νεοαναρχικοί (όχι κατ ανάγκη ηλικιακά) αν διαβάσουν με προσοχή και χωρίς αφορισμούς τα κείμενα θα διαπιστώσουν με έκπληξη ότι η αναρχία είχε διείσδυση σε πολλές περιοχές του πλανήτη, σε αντίθεση με μια διαδεδομένη εσφαλμένη εντύπωση ότι η αναρχικές ιδέες ευδοκίμησαν μόνο στον δυτικό κόσμο , επίσης θα διαπιστώσουν ότι οι αναρχικοί εκτός από το ταξικό ζήτημα και τα άλλα κοινωνικά ζητήματα καταπιάστηκαν και με την αποικιοκρατία , και ότι συμμετείχαν ή ίδρυσαν κινήματα αυτοδιάθεσης των λαών.

Θυμάμαι την δεκαετία του 90 κάποιους αναρχίζοντες καταληψίες που τους ζητήθηκε και έδωσαν συνέντευξη στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία με την προϋπόθεση να μην την δώσουν στα ελληνικά γιατί θεωρούσαν ότι να μιλήσου στην μητρική τους γλώσσα είναι εθνικισμός! Και τελικά την έδωσαν στα αγγλικά!! Τέτοια είναι η σύγχυση πολλών μεταμοντέρνων αναρχικών που αν μιλήσεις για έννοιες όπως ιμπεριαλισμός, λαός, (παλιότερα ταξικό) γίνεσαι αυτομάτως ή εθνικιστής, ή αριστερός, ή εθνο- μπολσεβίκος.

Επίσης την ίδια δεκαετία όταν άρχισε να συζητιέται η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση θυμάμαι σε μια εκδήλωση στο Πολυτεχνείο από την ομάδα αναρχικών και διοργανωτών της εκδήλωσης να υποστηρίζεται εμεσα ότι η παγκοσμιοποίηση έχει και θετικά στοιχεία γιατί θα επωφεληθούν οι φτωχές χώρες και ότι ο καπιταλισμός ενοποιεί τον κόσμο. Αυτή η μαρξιστική αντίληψη ( ο Μαρξ υποστήριζε σαν θετική την εγγλέζικη αποικιοκρατία) υποστηρικτηκε και από την πλειοψηφία των παρευρισκομένων, μόλις πήρα τον λόγο και μίλησα λέγοντας να μην παραμυθιαζόμαστε με τα περί παγκόσμιας κοινότητας και παγκοσμίου χωριού και ότι η παγκοσμιοποίηση στην ουσία είναι νεο αποικιοκρατία έγινε χαμός μέχρι που με είπαν κάποιοι εθνικιστή και ότι αυτά που λέω τα λέει και ο Λεπέν στην Γαλλία.

Όλοι αυτοί οι μεταμοντέρνοι αναρχικοί ενώ έχουν σαν ευαγγέλιο τους την λεγόμενη πολυμορφία των κοινωνικών αγώνων, ή την πολυμορφία των αναρχικών στοχεύσεων μόλις αναφερθείς στα πιο πάνω ζητήματα αντιδρούν με έναν φανατισμό που πάει περίπατο η αντίληψη τους για πολυμορφίες, γίνονται μονοσήμαντοι και σε περιλούζουν με με διάφορα επίθετα.

Την δεκαετία του ογδόντα όταν έλεγες για το ταξικό σε έλεγαν εργατιστή , ελάχιστες ομάδες η άτομα ασχολιόντουσαν με τα εργατικά, το αναρχικό κίνημα εκείνη την περίοδο παραπαίει μεταξύ πολιτικού περιθωρίου και μοριακών κινήσεων, την σημερινή εποχή ένα κομμάτι του έχει φετιχοποίηση το ταξικό και ένα άλλο έχει εναγκαλιστεί τόσο πολύ τις κινήσεις ταυτοτήτων που προσομοιάζει περισσότερο με χομπιστες και χόμπι στην κοινωνία των χόμπι που πλασάρει η κυριαρχία και ο καπιταλισμός.

Για να μην μακρηγορώ και επαναφέρω το θέμα σχετικά με τον πόλεμο των εννοιών που έχουν κηρύξει οι επικυρίαρχοι, έδωσα δυο γλαφυρά παραδείγματα για να καταδείξω ότι η θεωρητική φτώχεια – σύγχυση αλλά και ιστορική άγνοια των αναρχικών/ες στην Ελλάδα είναι παροιμιώδης, φυσικά οι νεοαναρχικοί δεν ενδιαφέρονται για τις ιστορικές παρακαταθήκες των προγόνων μας αναρχικών ούτε καν για την μικρή ιστορία του εγχώριου κινήματος αφού για αυτούς η ιστορία αρχίζει από αυτούς και μετά.

Εκτός όμως από τον πόλεμο των εννοιών, δείτε ότι υπάρχει και αυτή η πλευρά της πραγματικότητας. Ο Ιουδαϊκός μύθος της Βαβέλ έχει την αλληγορία του στο σήμερα, η Βαβέλ είναι ευχή και κατάρα, ευχή είναι όσον αφορά την πολυμορφία και τον πλουραλισμό, κατάρα είναι όταν ο πλουραλισμός, η πολυμορφία και η διαφορετικότητα υποβαθμίζονται σε έναν ατέρμονο σχολαστικισμό που ρέπει στη σύγχυση την ασυνεννοησία και κατά συνέπεια στον κατακερματισμό. Η σύγχυση, η ασυνεννοησία και ο κατακερματισμός είναι οι κατάρες της Βαβέλ. Ο σύγχρονος ταξικός και κοινωνικός αγώνας δεν είναι μόνο “σωματικός”, ούτε μόνο εννοιολογικός, η εποχή απαιτεί εκτός των άλλων να οπλίσουμε και το πνεύμα μας για να γνωρίσουμε καλύτερα τον εχθρό μας .

Συνοπτικά για τον όρο Ιμπεριαλισμός

{…} Ιμπεριαλισμός: Γενικότερα, ο όρος σημαίνει τις τάσεις εκείνες που αποσκοπούν στην εδαφική επέκταση, για την ενίσχυση των πολιτικών, κυρίως και. οικονομικών σφαιρών επιρροής.

Μερικά ιμπεριαλιστικά κράτη στην αρχαιότητα ήταν η Αθήνα, η Σπάρτη, η Περσική αυτοκρατορία, το κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η Κινεζική αυτοκρατορία κ.ά. Στη νεότερη εποχή, ο ιμπεριαλισμός αποτελεί την τελευταία φάση της αποικιακής πολιτικής των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων κατά το β” μισό του 19ου αιώνα. Στα ιμπεριαλιστικά κράτη των νεότερων χρόνων μπορούν να συμπεριληφθούν η Βρετανική αυτοκρατορία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Αυστροουγγρική, η Ρώσικη, η Γερμανική αυτοκρατορία, και στην Ασία, η Ιαπωνία μέχρι τον Β παγκόσμιο πόλεμο.

Στη σύγχρονη εποχή, ιδιαίτερα από τα μέσα του 20ου αιώνα, ο ιμπεριαλισμός άλλαξε χαρακτήρα. Βαθμιαία εγκαταλείφθηκε η εδαφική επεκτατική πολιτική, διότι είναι πλέον ανέφικτη (κάτι που δεν συμβαίνει με Ιράκ, Αφγανιστάν), και ενισχύθηκε η οικονομική επεκτατική πολιτική με τα διεθνή μονοπώλια, που ελέγχουν πλέον την παγκόσμια αγορά και φυσικά διαμορφώνουν την πολιτική των χωρών οι οποίες εξαρτώνται οικονομικά από αυτά. Πρόκειται για την πολιτική που εφαρμόζεται κατά κύριο λόγο από τις ΗΠΑ.

Μια άλλη μορφή ιμπεριαλισμού είναι εκείνος που μετατρέπει, σχεδόν αναγκαστικά την ιδεολογική ταύτιση κάποιων μικρών χωρών με άλλες ισχυρότερες σε οικονομική εξάρτηση. Πρόκειται για την πολιτική που ακολούθησαν κυρίως η πρώην Σοβιετική Ένωση και η Κίνα στις χώρες δορυφόρους τους.

Με τον όρο ιμπεριαλισμός, στη σύγχρονη πλέον ορολογία, σηματοδοτείται κάθε επεκτατική τάση, από όπου κι αν προέρχεται, στον γεωγραφικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, ακόμη και στον πολιτιστικό τομέα. Ο όρος προέρχεται από τη λατινική λέξη imperium = εξουσία, κυριαρχία, μτφ. Αυτοκρατορία. {…} Απόσπασμα από το “ Εγχειρίδιο ιστορικότητας λόγου και δράσης. Σύνοψη του κοινωνικού αναρχισμού”(3)

Τελειώνω με έναν κουραστικό επαναλαμβανόμενο τρόπο λέγοντας για την περίσταση αυτό το χορείο μου «… Ένα κίνημα που αγνοεί ή αποστρέφεται την κοινωνική ιστορία, αλλά και την ιστορικότητά του, δεν κάνει τίποτα άλλο από το να βρίσκεται διαρκώς στο νησί των λωτοφάγων… «

Η εργασία αυτή αφιερώνετε στην συντρόφισα κομμουνάρια Λουϊζ Μισέλ η οποία μετά την συντριβή της Κομμούνας εξόριστη στην Νέα Καληδονία του Ειρηνικού Ωκεανού που βρισκότανε – βρίσκετε κάτω από την κυριαρχία της Γαλλίας, οντάς και δασκάλα εισήγαγε τον αλφαβητισμό στους ιθαγενείς Κανάκους και το πνεύμα της εξέγερσης εναντίον τού αποικιοκρατικού συστήματος της Γαλλίας. (5)

Το κίνημα των Κανακ για αυτοδιάθεση υφίσταται λίγο πολύ μέχρι σήμερα.

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΑΚΙΑ

Σημειώσεις:

1) Ο Lucien van der Walt είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου διδάσκει οικονομική κοινωνιολογία και μελέτη της εργασίας. Έχει γράψει και έχει δώσει πολλές διαλέξεις πάνω σε θέματα που αφορούν τους σύγχρονους αγώνες της εργατικής τάξης και της σχέσης μεταξύ φυλής και τάξης, μαζί με τον Steven Hirsch, είναι ο συντάκτης του προσεχούς τόμου, “ ο αναρχισμός στην αποικιακή και μεταποικιακή εποχή, 1880-1940”.

Ο Michael Schmidt ζει στο Γιοχάνεσμπουργκ είναι δημοσιογράφος έρευνας και καθηγητής δημοσιογραφίας, με περισσότερα από είκοσι χρόνια εμπειρίας στον τομέα της ερευνητικής δημοσιογραφίας και ως πολεμικός ανταποκριτής για μεγάλες εφημερίδες της Νότιας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένης της Sunday Times και THISDAY, είναι επίσης συν-εκδότης της αναρχικής ιστοσελίδας anarkismo.net. Ένας έμπειρος ακτιβιστής και πολεμικός ανταποκριτής , στις εργασίες του περιλαμβάνονται η επιτόπου ανταπόκρισης για την Τσιάπας, την Γουατεμάλα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Μοζαμβίκη, Ρουάντα, το Νταρφούρ, το Λίβανο, και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.

Επίσης οι συγγραφείς του έργου είναι και οι δύο ιδρυτές και μέλη του Zabalaza Anarchist Communist Federation (Αναρχική Κομμουνιστική Ομοσπονδία Zabalaza) που μετεξελίχθηκε σε Zabalaza Anarchist Communist Front (Αναρχικό Κομμουνιστικό Μέτωπο Zabalaza) της Νότιας Αφρικής.

2) Κάποια κείμενα τα έχω δημοσίευση πριν λίγο καιρό εδώ στο indymedia, όμως χωρίς τις σημειώσεις παραπομπές αυτό ήταν λάθος γιατί οι συγγραφείς δίνουν τεράστια παραπεμπτική βιβλιογραφία ως τεκμηρίωση αυτών που υποστηρίζουν.

3) στο “Εγχειρίδιο” και στο κεφάλαιο θέσης θα δείτε επίσης σε σύνοψη κάποιες θέσης για την παγκοσμιοποίηση.

4) Την πολύ καλή μετάφραση και επιμέλεια του πρώτου τόμου του βιβλίου ΜΑΥΡΗ ΦΛΟΓΑ την οφείλουμε στον σύντροφο Κωστή.

5) Σύμφωνα με τους μεταμοντέρνους αναρχικούς μήπως η Λουϊζ Μισέλ ήταν και αυτή εθνικίστρια; δεν ξέρω έχω μπερδευτεί!!

Γιώργος Μεριζιώτης

Τα μέρη:

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (Μέρος πρώτο)

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (Μέρος δεύτερο)

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (Μέρος τρίτο)

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (Μέρος τέταρτο)

*******************************************