ΜΕΡΟΣ Ε: ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΩΝ ΝΑΖΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

Η περίπτωση του  αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Πούλου

 

 

  Στη Βόρεια Ελλάδα, αξιοσημείωτη δράση, εκ μέρους των Ταγμάτων Ασφαλείας, ανέπτυξε ο Γεώργιος Πούλος, απότακτος αντισυνταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού. Ο Γεώργιος Πούλος ήταν αντισυνταγματάρχης Μηχανικού ήδη κατά την περίοδο του Ελευθερίου Βενιζέλου και υποστηρικτής των Βενιζελικών. Στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά, έγινε μέλος της φασιστικής οργάνωσης ΕΕΕ (Εθνική Ένωσις Ελλάς). Η ΕΕΕ ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1927, αλλά έκανε την πρώτη της εμφάνιση τέσσερεις μήνες αργότερα,  στις 4 Ιουνίου 1927, όταν εξέδωσε «Έκκληση προς τον ελληνικόν λαόν», στην οποία προπαγάνδιζε την αυτοδικία κατά των κομμουνιστών, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η πάταξη των «πονηρών και υπούλων κομμουνιστών» δεν έπρεπε να αφήνεται μόνο στα κρατικά όργανα, αλλά οι πολίτες όφειλαν «να εξεγερθώσι σύσσωμοι και συντρίψωσι ολοκληρωτικώς τους ταραξίας» (βλ. εφημερίδα Ταχυδρόμος Βορείου Ελλάδος, 5 Ιουνίου 1927, και εφημερίδα Μακεδονικά Νέα, 5 Ιουνίου 1927).

 Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕΕ συγκροτήθηκε με κέντρο τη Θεσσαλονίκη και στηρίχθηκε κυρίως από μέλη του βενιζελικού πολιτικού χώρου. Ιδρυτικά μέλη της ΕΕΕ ήταν ο Αλέξανδρος Ουσταπασίδης, που είχε αναλάβει προσωρινός πρόεδρος, και οι εξής: Χρήστος Νικολαϊδης, Γεώργιος Πατερίδης, Αναστάσιος Πολυχρονιάδης, Δημήτριος Χαριτόπουλος, Ιωάννης Παπαδόπουλος, Μιχαήλ Τσομλεκτσόγλου, Ηλίας Παυλίδης, Ιορδάνης Κανιόγλου, Σταύρος Σταυριανός, Διογένης Σισμάνογλου, Κλεάνθης Νικολαϊδης, Αβραάμ Παπαδόπουλος, Μιχαήλ Εμμανουηλίδης και Γεώργιος Κοσμίδης (βλ. Αρχείο Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, Αρχείο Διαθηκών-Σωματείων Νο. 794, ημερομηνία αναγνώρισης 5 Φεβρουαρίου 1927, Καταστατικόν 20 Ιανουαρίου 1927). Πρόεδρος της ΕΕΕ ανέλαβε στη συνέχεια ο ράπτης Γεώργιος Κοσμίδης, έχοντας τον Δημήτριο Χαριτόπουλο ως Γενικό Γραμματέα.  Ο δημοσιογράφος Νικόλαος Φαρδής, ο οποίος ήταν αρχισυντάκτης της εφημερίδας Μακεδονία, πρόβαλλε από την εφημερίδα του τις αντικομμουνιστικές και αντιεβραϊκές κοινωνικο-πολιτικές δράσεις της ΕΕΕ. Η οργάνωση ΕΕΕ λάμβανε χρηματοδοτούνταν συστηματικά από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και από μεγάλες τράπεζες. Ειδικότερα, όπως έγραψε η εφημερίδα Μακεδονικά Νέα στις 27 Ιουνίου 1933, η ΕΕΕ απολάμβανε «ανεπίσημον μεν πλην στοργικήν ενίσχυσιν εκ μέρους των αρχών και ορισμένων στρατιωτικών παραγόντων», και επίσης, όπως έγραψε σε επιστολή του ο Αναστάσιος Νταλίπης προς τον Φίλιππο Δραγούμη, η ΕΕΕ λάμβανε «διάφορα κονδύλια» από «τον Δήμο Θεσσαλονίκης, το υπουργείο Προνοίας και τις Τράπεζες Εθνική και Εκδοτική» (βλ. Χονδροματίδης, 2001).

Στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, ο Γεώργιος Πούλος, μέλος της ΕΕΕ, προσέφερε εθελοντικώς τις υπηρεσίες του στους Ναζί. Ο Πούλος έγινε συνεργάτης της υπηρεσίας SS-Sonderkommando, δηλαδή της γερμανικής αντικατασκοπείας στην Ελλάδα. Σκοπός αυτής της υπηρεσίας ήταν η δημιουργία δικτύων πληροφοριοδοτών («χαφιέδων») στα μετόπισθεν του ΕΛΑΣ. Επίσης, με την υποστήριξη της γερμανικής Sicherheitsdienst (Υπηρεσία Ασφαλείας) και χάρη στη δράση χαφιέδων, όπως ο Ζωγράφος, ο Μαρινάκης, ο Σκανδάλης και ο Κοσμίδης, αναβίωσε και αναδιοργανώθηκε η φασιστική οργάνωση ΕΕΕ στη Θεσσαλονίκη, μέσω της οποίας ο Πούλος ανέπτυξε ευρεία προπαγανδιστική δράση υπέρ των Ναζί και εναντίον του «κομμουνιστικού κινδύνου». Στις 23 Μαΐου 2009, η εφημερίδα Καθημερινή, σε άρθρο της για τις διώξεις των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, έγραψε τα εξής: «Ο απότακτος αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Πούλος, που στην Κατοχή πολέμησε στο πλευρό των Γερμανών, ηγούμενος εθελοντικού “Τάγματος Ασφαλείας” […] έλαβε από τα χέρια του στρατιωτικού διοικητή Θεσσαλονίκης και Β. Αιγαίου, Μαξ Μέρτεν, ως “επιβράβευση” για τις “καλές υπηρεσίες” του, τα κλειδιά του κοσμηματοπωλείου των αδερφών Ισαάκ και Ρόμπερτ Μποτόν επί της οδού Μητροπόλεως και Βασ. Κωνσταντίνου. Ρευστοποιώντας άμεσα τα τιμαλφή, αποκόμισε κέρδος 15.000 χρυσών λιρών».

 Το 1943, ο Πούλος εντάχθηκε στο δεύτερο σύνταγμα Bradenburg και διεξήγε επιχειρήσεις στην περιοχή Γιαννιτσών και Πτολεμαΐδας. Την ίδια χρονιά, μέλη της παραστρατιωτικής ομάδας Πούλου έκαψαν το φίλα προσκείμενο προς το ΕΑΜ χωριό Ερμάκια. Επίσης, η ομάδα Πούλου ενισχύθηκε με 90 ακόμη εθελοντές Κρητικούς του Σούμπερτ. Την Άνοιξη του 1944, ο Πούλος επιχειρεί εναντίον του τομέα ευθύνης της 10^ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Στις 6 Απριλίου 1944, μονάδα της 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ επιτίθεται στην ομάδα του Πούλου στο Βέρμιο, σκοτώνοντας 83 άνδρες του. Το καλοκαίρι του 1944, η ομάδα Πούλου ενισχύθηκε από το 5^ο Τάγμα Ασφαλείας του Μαλτέζου και εξαπέλυσε σκληρές επιθέσεις εναντίον χωριών και οικογενειών που υποστήριζαν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Στα Γιαννιτσά, η ομάδα Πούλου εκτέλεσε 75 Έλληνες ως αντίποινα για την εκτέλεση ενός Γερμανού στρατιώτη από τον ΕΛΑΣ. Στον Χορτιάτη, η ομάδα Πούλου, με συνεργάτες τους τα SS, συγκέντρωσαν κατοίκους σε διάφορα οικήματα τα οποία έκαψαν με εμπρηστική σκόνη, ενώ όσους προσπαθούσαν να διαφύγουν τους εκτελούσαν με στημένα πυροβόλα. Στο χωρίο Σκυλίτσι, η ομάδα Πούλου πραγματοποίησε εκτελέσεις αδιακρίτως. Σε χωριά της Καστοριάς, η ομάδα Πούλου, με επικεφαλής τον Κακλαμάνη, επέβαλε κεφαλικό φόρο, και όποιοι δεν είχαν τη δυνατότητα να τον πληρώσουν εκτελούνταν.

Μετά από την κατάρρευση του γερμανικού μετώπου στην ΕΣΣΔ, ο Πούλος ακολούθησε τα γερμανικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια και συνέχισε να πολεμά στο πλευρό τους. Ο Πούλος συνελήφθη από τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην Αυστρία και μεταφέρθηκε, μαζί με τη σύζυγό του και τα δύο παιδιά τους, στο στρατόπεδο αιχμαλώτων Κορνβεστάιμ (Kornwestheim). Τελικά, μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, και, το 1947, καταδικάστηκε σε θάνατο για εσχάτη προδοσία από το Διαρκές Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης, και εκτελέστηκε.

 

Η παραστρατιωτική ομάδα του αντισυνταγματάρχη Γεωργίου Πούλου (μέλους της φασιστικής οργάνωσης ΕΕΕ) παρελαύνει μαζί με Γερμανούς ναζί με τρομπέτες.

 

 

 

Προσθήκες 

( Σημ. της σύνταξης, οι προσθήκες είναι δικές μας και δεν προέρχονται από το βιβλίο του Ιάκωβου Χονδροματίδη)

α) Τα Τάγματα Ασφαλείας, ή Τάγματα Ευζώνων (κατά την επίσημη ονομασία τους), ήταν παραστρατιωτικές ομάδες που έδρασαν στην Ελλάδα κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ρόλο υποστηρικτικό των Γερμανο-Ιταλο-Βουλγαρικών δυνάμεων κατοχής. Δημιουργήθηκαν από την κατοχική κυβέρνηση του Ιωάννη Ράλλη κατόπιν έγκρισης της Βέρμαχτ, με σκοπό τη διατήρηση της έννομης τάξης, κυρίως στην ύπαιθρο, πλήττοντας έτσι και την όποια αντίσταση προέβαλε ο ελληνικός λαός.

Τα τάγματα αυτά δημιουργήθηκαν δια του Νόμου 260/1943 που εκδόθηκε στις 18 Ιουνίου του 1943 και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 180 Α’. Τα τάγματα αυτά έδρασαν τον υπόλοιπο χρόνο της κατοχής, κυρίως στη Βόρεια Πελοπόννησο, τη δυτική Στερεά Ελλάδα, ιδίως στην Αιτωλοακαρνανία, την Εύβοια και την Αθήνα. Πολλοί ήταν εκείνοι που τα χαρακτήρισαν ως δοσιλογικά εξ αιτίας των οποίων και καταδικάστηκε στη συνέχεια ο πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης, αλλά όχι όμως και οι εισηγητές της δημιουργίας των.

Σημειώνεται ότι γενικά ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής βιβλιογραφίας πραγματεύεται το θέμα της δημιουργίας και δράσης αυτών των ταγμάτων κάτω από επιφανειακές μόνο ερμηνείες ιδεολογικής προέλευσης και κινήτρων που αυτά αφορούσαν κυρίως τους οργανωτές και όχι απαραίτητα και όλους τους συμμετέχοντες σ΄ αυτά, ανεξάρτητα ότι η δημιουργία τους προσπάθησε να προσδώσει ένα ακριβώς ιδεολογικό χαρακτήρα εναντίον του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.

Στη δε ξένη σχετική βιβλιογραφία παρουσιάζεται μια σύγχυση περί αυτών τόσο προς την ονομασία τους , όσο και προς την κυρίαρχη δράση τους ενώ παρουσίαζαν κατά τόπους σημαντικές διαφορές, όπως π.χ. οι εθελοντικές μονάδες της νότιας Πελοποννήσου που χαρακτηρίστηκαν προπαγανδιστικά ομοίως Τάγματα Ασφαλείας, ενώ αυτά είχαν συγκροτηθεί από Βρετανούς συνδέσμους, ή όπως άλλες μονάδες αστυνομικού χαρακτήρα που δημιουργήθηκαν απ΄ ευθείας από τους εισβολείς στη Μακεδονία.

β)  Η Οργάνωση Χ ήταν η μετονομασία της Στρατιωτικής Οργανώσεως Γρίβα που ιδρύθηκε την περίοδο της γερμανικής κατοχής τον Ιούνιο του 1941 στην Αθήνα από τον αντισυνταγματάρχη Πεζικού Γεώργιο Γρίβα. Η μετονομασία έγινε τον Μάρτιο του 1943. Τα μέλη της οργάνωσης ήταν γνωστά σαν Χίτες.

Η οργάνωση αυτή είχε εθνικιστικό, αντικομμουνιστικό και φιλοβασιλικό προσανατολισμό και παρέμενε πιστή στον Γεώργιο Β’ που ήταν στο Κάιρο. Στην διάρκεια της κατοχής επιδόθηκε σε συλλογή πληροφοριών, κατασκοπία, αναγραφή συνθημάτων και φυγάδευση Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή. Σαν ένοπλη οργάνωση συγκροτήθηκε προς το τέλος της κατοχής, εξοπλισμένη με αγορές όπλων από τους αποχωρούντες Γερμανούς, με σκοπό να εμποδίσει την κατάληψη της εξουσίας από το ΕΑΜ. Η Χ αναγνωρίστηκε επίσημα ως Εθνική Οργάνωσις Εσωτερικής Αντιστάσεως με βασιλικό διάταγμα της 10ης Μαρτίου 1950, το οποίο δημοσιεύθηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Α 83 την 18η του ίδιου μήνα.

Στα Δεκεμβριανά συμμετείχε, με πολλές απώλειες, στο πλευρό του κυβερνητικού μετώπου, αφού διαλύθηκε και προσχώρησε στο 143ο Τάγμα Εθνοφυλακής της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου με έδρα την περιοχή του Θησείου. Οι σημαντικότερες μάχες στις οποίες ενεπλάκη η Οργάνωση Χ ήταν η μάχη του Θησείου και η μάχη του Μακρυγιάννη όπου άνδρες της οργάνωσης επάνδρωσαν θέσεις στην Λεωφόρο Συγγρού ανακουφίζοντας την δύναμη της Χωροφυλακής που ήταν αποκλεισμένη στο κτίριο του Συντάγματος Χωροφυλακής.

Λίγο μετά την διάλυση της οργάνωσης ο αρχηγός της αντισυνταγματάρχης Γρίβας αποστρατεύτηκε το 1945 για να ασχοληθεί με τον αντιαποικιακό–απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου (πάνω σε εθνικιστική βάση). Με το τέλος των Δεκεμβριανών και την ήττα του ΕΑΜ– ΕΛΑΣ, πολλοί πολίτες της υπαίθρου και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου, διωχθέντες από το ΕΑΜ, εντάχθηκαν στην Οργάνωση Χ για να συγκροτήσουν ομάδες προκειμένου να εκδικηθούν το ΕΑΜ. Σύμφωνα με την αντίθετη άποψη, ενεργούσαν είτε για να καρπωθούν ίδια οφέλη, όπως περιουσιακά στοιχεία των δολοφονημένων κομμουνιστών, είτε κρατικά αξιώματα.

 Δείτε το ΜΕΡΟΣ Ζ: Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ» ΔΟΣΙΛΟΓΩΝ